Nhân lực y tế thiếu hụt-bài toán cần lời giải 

Nhân viên Y tế chăm sóc bệnh nhân điều trị Covid-19.

Thiếu gần 100 bác sĩ

Theo thống kê, toàn tỉnh có 19 đơn vị y tế cơ sở công lập, 1.753 bác sĩ từ tuyến tỉnh đến các huyện, xã. Năm 2021, ngành Y tế đạt 7,8 bác sĩ/10.000 dân, chỉ tiêu 26 giường bệnh/10.000 dân. Hiện ngành đề ra kế hoạch bảo đảm chỉ tiêu đến cuối năm 2022 là 27 giường bệnh và 8,1 bác sĩ/10.000 dân.

Sau thời gian làm nhiệm vụ phòng, chống dịch Covid-19, số nhân viên y tế hệ công lập nghỉ việc gia tăng. Thống kê của Sở Y tế, năm 2021, toàn tỉnh có 26 bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên nghỉ việc, 14 người bỏ việc. Trong khi đó, chỉ trong khoảng 6 tháng đầu năm 2022, đã có 36 người thôi việc, bỏ việc tại các cơ sở y tế công lập. Ngoài ra, còn một số bác sĩ xin thôi việc và đang trong quá trình giải quyết. Hiện ngành Y tế tỉnh nhà gặp rất nhiều khó khăn về nhân lực.

Tính đến thời điểm hiện tại, nhân lực ngành Y tế có tổng cộng 1.753/2.322 người, chưa tính các đơn vị tự chủ tài chính là 796/1.064 người. Hiện còn một số lượng lớn chỉ tiêu viên chức y tế đang thiếu hụt, ngành đã xây dựng kế hoạch tuyển dụng nhân lực cho ngành. Nhu cầu trước mắt, ngành Y tế cần tuyển 618 bác sĩ, nhưng chỉ có 526 người làm việc, trong đó 436 bác sĩ là viên chức, 90 hợp đồng là những bác sĩ đã về hưu, bác sĩ thực tập, mới ra trường... Tình trạng này xảy ra khoảng 5 năm trở lại đây do nhiều bác sĩ xin nghỉ việc, chuyển công tác hoặc hoàn cảnh gia đình, đi học, làm kinh tế.

Tuy nhiên, một trong những nguyên nhân rõ nhất đó là tiền lương hưởng theo chức danh nghề nghiệp và các chế độ phụ cấp khác tính theo mức lương tối thiểu chung còn thấp, chưa tương xứng với công việc, vị trí công tác. Mặt khác, chính sách đãi ngộ chưa đủ sức thu hút, khuyến khích viên chức y tế yên tâm công tác dẫn đến tình trạng thôi việc, bỏ việc để chuyển đến bệnh viện, phòng khám tư nhân, nơi có mức thu nhập cao hơn, ổn định hơn.

Một đại diện Sở Y tế cho hay, tối thiểu 600 bác sĩ mới có thể đáp ứng nhu cầu trong thời gian tới, tính riêng năm 2022, ngành đang thiếu gần 100 bác sĩ, trong đó hơn 70 bác sĩ ở tuyến xã, phường, thị trấn. Với con số thực tế này, từ đây đến năm 2025, tỉnh khó có thể đạt chỉ tiêu 100% trạm y tế xã đều có bác sĩ.

“… Họ nghỉ không phải vì không yêu nghề, không gắn bó với nghề mà do áp lực, do nhu cầu cuộc sống phải tìm công việc khác có nguồn thu nhập khá hơn”.

Ông Nguyễn Văn Trung- Phó Chánh Văn phòng Sở Y tế

Không đủ nguồn

Hằng năm, UBND tỉnh giao chỉ tiêu viên chức làm việc trong ngành Y tế trên cơ sở rà soát số lượng người mà đề ra kế hoạch tuyển dụng theo hình thức xét tuyển (đối với bác sĩ) và thi tuyển vào các vị trí việc làm cần tuyển theo trình độ, chuyên môn nghiệp vụ nhưng vẫn không thể đáp ứng nhu cầu hiện tại của các cơ sở y tế trực thuộc.

Cụ thể, từ năm 2020, ngành Y tế được giao 2.322 chỉ tiêu tuyển dụng để bù đắp cho người về hưu, nghỉ việc, nhưng chỉ sử dụng 1.753 chỉ tiêu, còn lại 569 chỉ tiêu chưa sử dụng. Con số này chưa tính đến các đơn vị tự chủ tài chính là 1.064 chỉ tiêu, nhưng chỉ mới sử dụng 796 chỉ tiêu.

Theo kế hoạch tuyển dụng viên chức sự nghiệp y tế năm 2020, tổng chỉ tiêu tuyển dụng bác sĩ là 105, nhưng chỉ có 35 hồ sơ nộp dự tuyển. Đối với nhân viên y tế (điều dưỡng, y sĩ, kỹ thuật viên...) theo hình thức thi tuyển, trong 511 chỉ tiêu, chỉ có 306 trường hợp tham gia thi tuyển. Năm 2021, đại dịch Covid-19 bùng phát, toàn ngành Y tế phải huy động tất cả lực lượng chống dịch, công tác tuyển dụng nhân sự y tế cũng tạm dừng.

Năm nay, Sở Y tế có kế hoạch tuyển dụng 414 chỉ tiêu (hình thức thi tuyển) và 108 chỉ tiêu xét tuyển đối tượng là bác sĩ. Thời gian thi tuyển, xét tuyển dự kiến trong quý II.2022. Trong đó, đơn vị có nhu cầu tuyển dụng vị trí bác sĩ nhiều nhất là Trung tâm Y tế (TTYT) huyện Gò Dầu với 27 chỉ tiêu; Trung tâm Kiểm soát bệnh tật 22 chỉ tiêu, TTYT thị xã Hoà Thành 12 chỉ tiêu, TTYT thành phố Tây Ninh- 11 chỉ tiêu, thấp nhất là Trường trung cấp Y tế có 1 chỉ tiêu.

Đơn vị có nhu cầu tuyển dụng các vị trí điều dưỡng, kỹ thuật viên, nhân viên y tế nhiều nhất là TTYT huyện Tân Biên với 74 chỉ tiêu, huyện Gò Dầu 68 chỉ tiêu, thị xã Trảng Bàng 60 chỉ tiêu... Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, ngành vẫn chưa thể thống kê số lượng hồ sơ đăng ký dự tuyển vì quá ít.

Ông Nguyễn Văn Trung- Phó Chánh Văn phòng Sở Y tế nhìn nhận, 5 năm trở lại đây, Sở đã thông báo kế hoạch tuyển dụng nhiều vị trí việc làm nhưng hồ sơ dự tuyển vẫn không đủ so với chỉ tiêu đã phê duyệt, vì không có nguồn. Năm 2021, bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên xin nghỉ việc hàng loạt, mặc dù Sở đã cố gắng “giữ chân”, xét điều kiện khó khăn của từng hồ sơ, nhưng vẫn khó. “Nếu không giải quyết, người ta cũng nghỉ việc. Họ nghỉ không phải vì không yêu nghề, không gắn bó với nghề mà do áp lực, do nhu cầu cuộc sống phải tìm công việc khác có nguồn thu nhập khá hơn”- ông Trung nói.

Ông Trung phân tích thêm, bác sĩ hay điều dưỡng, nhân viên y tế khi đi làm đều cần môi trường thuận lợi, được cống hiến, học tập, nâng cao năng lực trình độ chuyên môn và thu nhập tương xứng. “Một nhân viên y tế mới ra trường, sau khi trúng tuyển vào các cơ sở y tế công lập, hệ số lương 1,85 - 2,34, hưởng 85% trong 1 năm. Bình quân, toàn bộ thu nhập từ 3-4 triệu đồng/tháng. Thêm vào đó là áp lực, môi trường công việc. Đã có một số em nghỉ việc, chọn đi làm công nhân để không phải trực đêm, mỗi tháng thu nhập từ 5-6 triệu đồng và không bị áp lực”.

Giải pháp nào?

Hiện nay, để bù vào số người nghỉ việc, về hưu, ngành Y tế phải tuyển thêm người mới cho đủ chỉ tiêu. Theo ông Nguyễn Văn Trung, giải pháp tạm thời là Sở Y tế tạo điều kiện cho các cơ sở y tế trực thuộc ký hợp đồng với nhân viên y tế làm việc tại đơn vị, tạo mọi điều kiện cho đơn vị sử dụng lao động không để bị động về nhân lực. Đồng thời tổ chức tuyển dụng viên chức y tế theo kế hoạch phê duyệt.

“Thực tế thì không có người vào làm việc nên không thể kén chọn. Để có nguồn nhân lực, Sở đã cho chủ trương tuyển dụng nhân viên tại các trung tâm y tế, tạo điều kiện để đơn vị ký hợp đồng tạm thời với người lao động. Hiện tại, có nhiều cơ sở y tế gửi tờ trình xin chủ trương nhận nhân viên vào làm việc trong thời gian chờ xét chỉ tiêu tuyển dụng”- ông Trung nói.

Bác sĩ là đối tượng ưu tiên đối với chính sách thu hút nhân tài của tỉnh. Hiện Sở Y tế đang đào tạo 224 bác sĩ, hằng năm sẽ có từ 20- 30 bác sĩ ra trường và về địa phương công tác. Mặt khác, bác sĩ cũng là đối tượng ưu tiên được hỗ trợ thu nhập, trong khi các đối tượng khác vẫn chưa được thụ hưởng. Ông Trung đề xuất, bên cạnh chính sách thu hút, hỗ trợ thu nhập cho đối tượng là bác sĩ, tỉnh cần mở rộng chính sách đến các đối tượng khác trong ngành để họ được tăng nguồn thu nhập, có như vậy mới khuyến khích, “giữ chân” được một số lượng nhân viên y tế.

Tâm Giang