Bé 10 tuổi vong do đuối nước, bác sĩ chỉ rõ hành động sai lầm khi sơ cứu

Chỉ trong tuần cuối tháng 9 vừa qua, Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận 3 trẻ đuối nước trong tình trạng nguy kịch, có trẻ đã không qua khỏi. 

Trường hợp đầu tiên là bé trai L.N (12 tuổi, Hà Nam) giúp ông nội lùa vịt, N. không may trượt chân ngã xuống ao. Ngay lập tức, ông nội đã hô hoán người dân xung quanh ra giúp đỡ.

Thời gian trẻ được vớt lên khỏi mặt nước là khoảng 2 phút kể từ khi tai nạn xảy ra, trẻ vẫn còn thở, chưa bị ngừng tim, được thực hiện sơ cứu tại chỗ và đưa đến bệnh viện tuyến tỉnh cấp cứu. Ngay sau đó, bệnh nhi L.N được đặt ống nội khí quản và chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương. Sau 2 ngày điều trị, trẻ đã qua được cơn nguy kịch, tuy nhiên sức khỏe còn yếu, tâm lý hoảng loạn.

Cũng nhập viện cùng thời điểm tuần vừa rồi, M.Q (10 tuổi, Bắc Ninh) lại không may mắn như vậy. Do không được sơ cứu kịp thời và đúng cách, thời gian chuyển đến bệnh viện trẻ đã ngừng tim quá lâu nên dù rất nỗ lực các bác sĩ đã không thể cứu được bé.

Chiều ngày xảy ra tai nạn, M.Q đi học về và đi bơi cùng các em nhỏ hơn, không may trẻ bị đuối nước. Khi có người đi tập thể dục phát hiện ra, nạn nhân đã nổi trên mặt nước. Trước đó, các bé đi cùng quá nhỏ nên rất hoảng sợ, không có khả năng báo động để được giúp đỡ.

Đặc biệt, trẻ được sơ cứu sai cách bằng việc dốc lên, chạy ngược làm các dịch dạ dày chảy ngược vào đường thở, khiến tình trạng càng nghiêm trọng hơn và bỏ qua mất thời điểm vàng để cứu tim của trẻ. Khi được đưa đến bệnh viện tỉnh để cấp cứu, do thiếu oxy não kéo dài, trẻ vẫn bất tỉnh và tiên lượng tử vong cao. Trẻ được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương ngay sau đó. Các bác sĩ đã dùng phối hợp tất cả biện pháp đặt nội khí quản, sử dụng thuốc vận mạch, điều trị suy tuần hoàn nhưng quá muộn, trẻ tử vong sau đó.

Trường hợp thứ 3 là bé Đ.H (2 tuổi, Vĩnh Phúc) ngã xuống bể cá cảnh. Khi phát hiện ra trẻ nằm ngửa, tím tái. Gia đình cũng sơ cứu sai lầm theo cách dân gian là dốc ngược chạy, sau đó mới hô hấp nhân tạo. 

Trẻ nhập bệnh viện huyện trong tình trạng ngừng tuần hoàn, suy hô hấp, sau đó chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương. Tại đây, trẻ cũng được thở máy, điều trị suy tuần hoàn, kiểm soát thân nhiệt chủ động, sử dụng thuốc kháng sinh điều trị viêm phổi một cách tích cực. Tuy nhiên, tình trạng trẻ không khả quan, tiên lượng rất xấu.

Theo PGS.TS Tạ Anh Tuấn – Trưởng khoa Điều trị tích cực Nội khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương, trẻ bị đuối nước có thể ngạt thở, dẫn đến tử vong nhanh chóng. Phần lớn trẻ bị đuối nước tử vong hoặc có các biến chứng nặng như: suy hô hấp, viêm phổi, hoặc di chứng tổn thương não do thiếu oxy kéo dài là do không được cấp cứu hoặc cấp cứu không đúng cách.

Trẻ bị đuối nước sau khi đưa lên bờ có thể tỉnh hoặc bất tỉnh, cần tiến hành cấp cứu tại chỗ ngay lập tức như sau:

1. Đặt trẻ nằm ngửa trên mặt phẳng trong tư thế đầu thấp. Cởi bỏ quần áo bị ướt và giữ ấm cho trẻ bằng chăn mền hoặc vải, áo quần khô để tránh trẻ bị hạ thân nhiệt. Tuyệt đối không bế dốc lên hoặc bế chạy ngược như truyền miệng.

2. Cần đảm bảo đường thở thông thoáng bằng việc lấy sạch đờm dãi và các dị vật ở miệng và mũi. Khi thực hiện, người cứu hộ cần hết sức bình tĩnh, không làm tổn thương thêm đường hô hấp của trẻ.

3. Đánh giá trẻ bằng cách nhìn nghe và cảm nhận: lay gọi, quan sát lồng ngực trẻ, nếu không thấy di động hoặc nếu trẻ bất tỉnh, cần tiến hành hồi sức tim phổi ngay lập tức.

4. Thực hiện hô hấp nhân tạo bằng cách hà hơi thổi ngạt liên tục 2 lần (hình 1) cùng với xoa bóp tim ngoài lồng ngực: hai bàn tay chồng lên nhau và đặt giữa ngực trẻ, ấn mạnh xuống khoảng 2 – 3 cm với nhịp điệu 2 lần/giây.

5. Ngay sau khi hô hấp nhân tạo cần kiểm tra mạch đập của trẻ tại một trong các vị trí như mạch quay ở cổ tay, mạch cảnh ở cổ và mạch bẹn hoặc sờ vào lồng ngực trái để cảm nhận xem tim còn đập không. Khi không bắt được mạch hoặc thấy tim ngừng đập cần tiến hành ép tim ngoài lồng ngực kèm theo hô hấp nhân tạo.

6. Trong trường hợp trẻ còn tỉnh táo, cần đặt trẻ tư thế dẫn lưu nghiêng đầu trẻ sang bên, trẻ có thể tự thở trở lại (hình 3)

7. Cần gọi hỗ trợ cấp cứu 115 hoặc các chuyên gia/bác sĩ.