Khối cầu kỳ lạ trong trầm tích đá 3 tỷ năm

Hình dáng của khối cầu Klerksdorp. Ảnh: Wikimedia Ở thị trấn nhỏ Ottosdal tại trung tâm tỉnh North West ở Nam Phi, các thợ mỏ làm việc ở mỏ khoáng chất pyrophyllite đào được những khối cầu kim loại bí ẩn gọi là khối cầu Klerksdorp. Chúng là khối cầu màu nâu đỏ sậm với nhiều kích thước từ nhỏ hơn một centimet tới 10 cm, một số có 3 rãnh chạy song song ở chính giữa. Khối cầu Klerksdorp trông rất giống quả bóng gậy ngày nay nhưng có niên đại lên tới 3 tỷ năm. Chúng trở thành chủ đề thu hút sự chú ý của cộng đồng khoa học, IFL Science hôm 23.3 đưa tin. Theo nhà địa chất học Bruce Cairncross ở Đại học Johannesburg, những khối cầu nằm ở thành hệ địa chất Dominion Group. Thành hệ này có dạng cuội kết, với nhiều lớp dung nham núi lửa chồng lên nhau. Sau khi trải qua nhiều áp lực và nhiệt độ cao, các lớp đá núi lửa trở thành pyrophyllite. Khối cầu Klerksdorp là đá kết hạch, vật thể hình cầu, bầu dục hoặc dẹt cấu tạo từ khoáng chất khác nhau trong lớp đá gốc. Chúng thường được tìm thấy trong đá hạt mịn như pyrophyllite, cho phép nước chảy qua. Đá kết hạch ra đời từ sự kết tủa của dung dịch nước và chứa khoáng chất kết tinh trong đá gốc. Khối cầu Klerksdorp có hình tròn (hoặc hơi méo nhẹ) do chúng hình thành quanh một hạt khoáng chất cực nhỏ ở dung dịch chứa sắt, canxi hoặc nguyên tố khác. Do lớp đá gốc có kết cấu đồng nhất, khối kết hạch phát triển theo hình tròn, không bị giới hạn ở mọi hướng. Nếu chất lỏng chảy qua hoặc đá xung quanh không đồng nhất theo mọi hướng, khối kết hạch có thể trở nên méo mó. Các đường rãnh chạy qua chính giữa khối cầu tạo bởi dấu vết từ đá gốc, tích tụ nhiều lớp trong thời gian dài, để lại hiệu ứng xếp lớp đặc biệt. Đường rãnh trên khối cầu Klerksdorp cũng được ghi nhận ở nhiều khối kết hạch khác trên Trái Đất, bao gồm viên bi Moqui ở hẻm núi đá sa thạch Navajo phía nam bang Utah, và kết hạch carbonate ở quận Schoharie, New York. Hiện nay, những mẫu vật khối cầu Klerksdorp đang được trưng bày ở bảo tàng tại thành phố Klerksdorp, cách Ottosdal khoảng 70 km. Theo VnExpress