Sốt kèm tức ngực, khó thở, đi nhiều chuyên khoa mới biết do côn trùng cắn

Bệnh nhân nữ 75 tuổi, sống ở An Dương, Hải Phòng. Trước khi đến Bệnh viện Bạch Mai, bà nhập viện Bệnh viện Việt Tiệp - Hải Phòng trong tình trạng sốt cao, tức ngực, khó thở. Tại đây, bệnh nhân được chẩn đoán suy hô hấp, nhiễm trùng huyết, điều trị tại Bệnh viện Việt Tiệp 2 ngày không đỡ.

Ở Trung tâm Cấp cứu A9, thăm khám lâm sàng ban đầu, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân viêm phổi-suy hô hấp, nhiễm khuẩn huyết và chuyển bệnh nhân đến Trung tâm Hô hấp. Bác sĩ phát hiện một vết loét ở da vùng bẹn bên trái - một tổn thương khá đặc hiệu do mò cắn.

Hội chẩn liên khoa, các bác sĩ Trung tâm Bệnh nhiệt đới nhận định đây là bệnh sốt mò và kết quả xét nghiệm đúng với chẩn đoán ban đầu. Mò là loại côn trùng truyền vi khuẩn Rickettsiae tsutsugamushi gây bệnh cảnh nhiễm trùng huyết và giống các căn nguyên gây nhiễm khuẩn huyết khác. 

Theo PGS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, đây là ca bệnh điển hình của bệnh sốt mò do mò cắn và truyền vi khuẩn Rickettsiae tsutsugamushi vào cơ thể người, với các hội chứng lâm sàng điển hình.

Đặc điểm của con mò thường hay cắn ở vùng kín, vùng da mỏng và có nếp gấp như bẹn, nách, bìu, sau tai, quanh hậu môn,... đầu tiên thường gây tổn thương như nốt phỏng đường kính 0,5-1cm, không đau, không ngứa nên bệnh nhân không để ý đến.

Sau một vài ngày nốt phỏng thường tự vỡ ra, đóng một vảy đen hơi lõm xuống mặt da và xung quanh có gờ đỏ kèm theo tổn thương nổi hạch, phát ban. Một số bệnh nhân bị nặng, biểu hiện suy hô hấp, có bệnh cảnh giống nhiễm khuẩn huyết.

Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây nên những biến chứng cấp tính như suy hô hấp, tràn dịch màng phổi, viêm cơ tim, viêm màng não, có thể sốc giảm thể tích và tử vong.

Sốt mò là bệnh khá phổ biến trong thời gian gần đây ở một số nước nhiệt đới. Tại Việt Nam, khu vực mò hay sinh sống là những vùng nông thôn hay trung du, miền núi - nơi cây cối rậm rạp, bụi cây. Con mò sẽ đốt và truyền tác nhân gây bệnh là vi khuẩn Rickettsiae tsutsugamushi vào cơ thể người.

Nếu bệnh nhân sốt cao đột ngột, đau mỏi người, đa sung huyết, có phát ban, nổi hạch thì cần khám kỹ ở một số vùng kín như nách, bìu, bẹn, quanh hậu môn, dưới nếp gấp sau gáy, sau tai, nếp lằn vú,... là những nơi con mò hay cắn. Nếu phát hiện cần điều trị đặc hiệu với nhóm kháng sinh ngấm vào nội bào, thời gian điều trị cắt sốt nhanh và sau 3-5 ngày có thể khỏi hoàn toàn.  Tuy nhiên, chẩn đoán sai, dùng kháng sinh không đúng, thậm chí nhóm kháng sinh mạnh/thế hệ mới như Cephalosporin, Carbapenem đều không có tác dụng.

PGS Cường khuyến cáo người dân khi làm việc ngoài đồng ruộng hoặc những nơi có bụi cây rậm rạp nên chú ý trang phục bảo hộ lao động: Mặc quần áo dày, đi tất/ủng và có thuốc/hóa chất để thoa/xịt trên người để tránh côn trùng đốt. Khi có triệu chứng sốt đột ngột, xuất huyết, mệt mỏi, đau người, phát ban, nổi hạch, người dân cần quan sát và kiểm tra kỹ trên cơ thể xem có nốt đốt như mô tả ở trên thì nghĩ đến đây là tổn thương do mò đốt, người dân nên đến các cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời.