Sắc màu ẩm thực chay Tây Ninh 

Hoa hậu Nguyễn Thị Ngọc Châu trải nghiệm chế biến món chay Tây Ninh.

“Thủ phủ” của món chay

Có thể nói, không đâu trên đất nước Việt Nam, món chay lại đa dạng, phong phú như ở Tây Ninh và trở thành nét đặc sắc của văn hoá ẩm thực, tô điểm thêm nhiều sắc thái cho đời sống văn hoá của cộng đồng nơi đây.

Tây Ninh còn là vùng đất thánh của đạo Cao Đài, với số lượng người ăn chay kỳ hay chay trường rất đông, đã góp phần không nhỏ trong việc hình thành nét văn hoá ẩm thực chay. Văn hoá ăn chay của người dân Tây Ninh được gìn giữ từ bao đời, với những món ăn được chế biến vô cùng phong phú, hấp dẫn và có mặt trên thị trường ẩm thực thuần chay với nhiều quy mô từ hàng quán bình dân đến nhà hàng sang trọng.

Nguyên liệu chế biến món chay cũng không cầu kỳ, mà đơn giản là những rau củ quanh vườn với trái điều, bông chuối, tép sả hay sang trọng hơn chút là sự góp mặt của các loại nấm, tàu hủ ky.

Để chiều lòng thực khách ăn chay, với bàn tay khéo léo, chút thẩm mỹ và sáng tạo, nhiều nghệ nhân còn “biến tấu” thực phẩm chay có vị bò, gà, hải sản, heo quay... cho đến những món cầu kỳ hơn như lẩu Thái, mắm, các món chiên, hay những món cơm cuộn rong biển, cuộn trứng...

Ở Tây Ninh, các món chay được bày bán quanh năm suốt tháng và rất nhiều quán bán món chay. Đến Tây Ninh, thưởng thức các món ăn chay độc đáo, du khách sẽ hiểu rõ hơn về tình người Tây Ninh hiền hoà, chân chất, thật thà và mến khách.

Những món chay dân dã ở Tây Ninh được nâng tầm tại các nhà hàng thuần chay.

Trong nghệ thuật chế biến các món chay, các nghệ nhân có nhiều sáng tạo trong chế biến, cùng với sự tinh tế, chắt lọc từ nhiều loại nguyện liệu, các món chay góp phần làm ẩm thực chay trở thành một nét văn hoá được truyền lại qua nhiều thế hệ. Tinh hoa ẩm thực chay Tây Ninh làm nên sự quyến rũ đối với thực khách gần xa.

Tôn vinh nét đẹp di sản

Ẩm thực chay Tây Ninh là loại hình ẩm thực dân gian đặc sắc hơn 200 năm nay có tính đại diện, thể hiện bản sắc văn hoá riêng có của Tây Ninh; phản ánh sự đa dạng về văn hoá - lịch sử và sự sáng tạo của con người - cộng đồng ở địa phương, được trao truyền qua nhiều thế hệ, có khả năng tồn tại lâu dài; được sự đồng thuận của cộng đồng dân cư tự nguyện đề cử cam kết bảo vệ.

Ẩm thực chay Tây Ninh mang giá trị nhân văn, gắn kết cộng đồng, cho đến giá trị tâm linh, tín ngưỡng hay giá trị về kinh tế, xã hội... “Nghệ thuật chế biến món ăn chay tỉnh Tây Ninh” đã được Bộ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hoá phi vật thể quốc gia tại Quyết định số 75/QĐ-BVHTTDL ngày 12.1.2022.

Bữa cơm chay được phục vụ tại Nhà hàng thuần chay Phước Lạc Duyên.

Mới đây, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch tổ chức lễ hội quảng bá “Nghệ thuật chế biến món chay tỉnh Tây Ninh” lần thứ I, năm 2023. Lễ hội sẽ khai mạc vào lúc 19 giờ ngày 17.2 tại Nhà thi đấu thể dục thể thao tỉnh (số 26, đường Hoàng Lê Kha, phường 3, thành phố Tây Ninh, tỉnh Tây Ninh) và kéo dài đến đến ngày 19.2.

Hoạt động nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá phi vật thể quốc gia, tôn vinh các nghệ nhân đang thực hành gìn giữ và phát huy các giá trị độc đáo văn hoá ẩm thực chay Tây Ninh, quy tụ các nghệ nhân, các doanh nghiệp tham gia giao lưu, trao đổi, học tập kinh nghiệm trong nghệ thuật chế biến ẩm thực chay.

 Tham gia lễ hội, mọi người được chiêm ngưỡng gian trưng bày 188 món ăn chay, kết hợp trình diễn nghệ thuật trưng bày hoa quả kết hợp; cùng trải nghiệm cách chế biến và thưởng thức các món chay độc đáo của Tây Ninh. Trong suốt thời gian diễn ra lễ hội, tại sân khấu chính sẽ trình diễn một số loại hình nghệ thuật như múa trống Chhay-dăm, đờn ca tài tử….

Lễ hội là dịp xúc tiến quảng bá đưa ẩm thực chay Tây Ninh đến thị trường ẩm thực trong nước và quốc tế. Từ đó, góp phần nâng cao nhận thức, sự tự ý thức của người dân về việc bảo vệ, giữ gìn các giá trị văn hoá ẩm thực chay Tây Ninh. Đồng thời, để sưu tầm, gìn giữ và phổ biến cách nấu chay của các nghệ nhân nhằm bảo tồn, tôn vinh nét văn hoá ẩm thực chay gắn liền với đời sống của người dân.

Nem chay từ vỏ bưởi là món đặc sản của Tây Ninh được nhiều người ưa chuộng.

Mắm sắc chay được làm từ các loại củ, trái.

Tại chợ Long Hoa, mọi người dễ dàng tìm thấy những gian hàng bán thực phẩm chay với nhiều món ăn đa dạng.

Chế biến món chay Tây Ninh.

Bữa tiệc buffet chay tại Nguyễn Phủ từ với hàng chục món được mọi người mang đến.

Nhiều người thích thú với món ăn chay Tây Ninh.

Ở Tây Ninh, từ cưới hỏi, giỗ chạp nhiều nơi vẫn thường đãi tiệc bằng những mâm cổ chay.

Tàu hủ nấu nấm – một món ăn thạnh đạm được nhiều người yêu thích.

Món chay kết hợp cùng sắc tím hoa đậu biếc thêm phần thẩm mỹ và tăng cường sức khỏe.

Ngọc Diêu – Hòa Khang